امروزه جهان شاهد اهمیت یافتن موضوع انرژی است. تبیین علمی ویژگی های اجتماعی جمعیت در باب الگوی بهینه مصرف انرژی نیازمند نگرش های توسعه ای در سطح ملی و استانی است که می تواند گام بنیادی در توسعه پایدار کشور به شمار آید . این موضوع بر اساس یک رویکرد اجتماعی بنیان نهاده شده و دارای دو جنبه است: از یک طرف تلاشی از تبیین علمی و عملی استراتژی اجتماعی الگوی بهینه مصرف انرژی برپایه آمارهای علمی، بین المللی است و از سوی دیگر بعد از شناسایی این استراتژی می توان نتایج حاصله را در ارتباط با ارزیابی و اجرای برنامه ها و سیاست های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دولت در بخش انرژی به کار گرفت. مهمترین یافته های این مجموعه عبارت است از: استفاده از شیوه های نظر سنجی افکار عمومی همانند طراحی پرسش نامه ساختارمند، انجام مصاحبه آزاد برای تعیین الگوی بهینه روشنایی، گرمایش و پخت و پز و تاثیر آن بر مصرف انرژی در بخش خانگی و سپس در ساختمان های دولتی و عمومی است همچنین استفاده کاربردی از اینترنت ملی جهت انتقال دانش روز به ویژه به خانواده ها که از آن جمله می توان به تکنیک های مهم در تدوین ارزیابی استراتژی اجتماعی الگوی مصرف منطقی انرژی اشاره کرد.

تعبیه سیستم تهویه هوا

یکی از الزامات اساسی در طراحی و اجرای ساختمان ها، تعبیه سیتسم تهویه هواست. امروزه این موضوع به دلیل پیشرفت های صنعتی و دسترسی آسان و ارزان به منابع انرژی فسیلی از طریق سیستم های تهویه مصنوعی مانند کولر ، چیلرها و مانند آن انجام می شود. در حالی که بررسی اجمالی از شیوه های به کار گرفته شده توسط پیشینیان در مورد رفع نیاز شهریه ساختمان نشان می دهد که هنر و خلاقیت آنها در بکارگیری نیروها و انرژی طبیعی سبب شده بود تا بدون نیاز به وسایل مکانیکی، جریان هوای مطبوعی را در طول سال در فضاهای داخل ساختمان ایجاد نمایند. در تحقیق حاضر ابتدا ویژگی های خاص و اصول حاکم بر ساخت سیستم های تهویه طبیعی برای ایجاد سرمایش در ساختمان ها مورد بررسی قرار گرفته و در این راستا عملکرد بادگیرها به عنوان یکی از شاهکارهای معماری گذشته تشکیل شده است سپس با الگو گرفتن از ایده های کلی مربوط به آن، روش هایی برای استفاده از تهویه طبیعی هوا در فصول گرم سال در ساختمان های متعارف ارائه می شود که در مناطق مختلف ایران از جمله مناطق گرم و مرطوب، گرم و خشک و حتی معتدل و مرطوب نیز قابل استفاده می باشد.

تهویه طبیعی شاهکار معماری مناطق کویری ایران

گرمای طاقت فرسای تابستان در مناطق کویری ایران و عدم دسترسی راحت به منابع انرژی ناشی از سوخت های فسیلی در گذشته باعث شده که انسان به فکر تهویه طبیعی و خود به خودی ساختمان ها بدون استفاده از انرژی های فسیلی بیافتد. در این راستا بناهای برج مانند باریک و بلند چهار پهلو و شش پهلو یا هشت پهلو به نام بادگیر ) Bedgir ( را ساخته است. این سازه ها برفراز بام ها احداث می شوند که در عین زیبایی و زینت بخشیدن به ساختمان نقش تهویه خود به خودی فضای داخل آن را نیز به عهده دارند.

امروزه به دلیل مصرف بی رویه سوخت های فسیلی و افزایش چشم گیر آلودگی محیط زیست فکر بازسازی و احیا و برطرف نمودن معایب بادگیرهای سنتی معقول و منطقی به نظر می رسد. از طرفی در این مناطق تعداد ساعات آفتابی در طول سال زیاد بوده و می توان از این تابش خورشید به عنوان یک منبع انرژی پاک استفاده نموده و با احداث دیوارهای ترومبی Trombe Wall( ( جریان خودکار هوا را داخل ساختمان برقرار نماییم در داخل بادگیر با ایجاد شناوری منقی ) هوای سرد و سنگین ( جریان هوا یه سمت پایین و در داخل دیوار ترومبی ) دودکش خورشیدی ( با گرم شدن هوا شناوری مثبت بوجود آمده هوا به سمت بالا به حرکت در می آید و با قرار دادن سیستم های تبخیری مناسب در محل ورود هوا به داخل بادگیر می توانیم فضای مطبوع راحتی را در داخل از نظر دما و رطوبت بوجود آوریم.

افزایش کارایی انرژی

افزایش کارایی انرژی در تجهیزات و فرآیند های انرژی بر، در ساختمان ها می تواند با اجرای اقدامات گوناگون صورت پذیرد که هزینه هر اقدام و همچنین میزان تاثیر گذاری آن ها با هم متفاوت است. با توجه به این که انجام اقدامات مربوط به بهینه سازی مصرف انرژی معمولا با محدودیت منابع مالی روبرو است، مطالعه مجموعه اقدامات امکان پذیر و اولویت گذاری فنی و اقتصادی آنها از اهمیت برخوردار می باشد.

روش بررسی و ارزیابی اقدامات بهینه سازی مصرف انرژی در فرآیند تهویه مطبوع ساختمان ها روشی مبتنی بر مطالعه میزان مصرف انرژی در ساختمان و تعیین عوامل موثر در ایجاد بار سرمایشی و گرمایشی و بررسی ویژگی های فرآیند تهویه مطبوع مورد استفاده به لحاظ مصرف انرژی و همچنین ارزیابی اقتصادی با روش نسبت سود به هزینه است.

بهینه سازی انرژی در جهان امروز

مدت زمان مدیدی است که از پنجره به منظور تهویه، استفاده از نور روز و روشنایی استفاده شده است. بسیاری از مطالعات نشان داده اند که حتی سلامتی، آسایش و بهره وری در محیط های داخلی ساختمان که از تهویه مناسب و نور طبیعی کافی بر خوردارند، بهبود می یابند. با این وجود پنجره ها منبع اصلی اتلاف ناخواسته گرما، ناراحتی و مشکلات مربوط به میعان می باشند. تنها در سال 1990 انرژی مصرفی برای جبران اتلاف و دریافت نا خواسته گرما از طریق پنجره ها در ساختمان های مسکونی و تجاری هزینه ای بالغ بر 20 میلیون دلار برای ایالات متحده در برداشته است ،)این مقدار یک چهارم کل انرژی مصرف شده جهت سرمایش و گرمایش فضا می باشد.(. در سال های اخیر انقلابی فنی و تکنیکی در مورد پنجره و صنعت پنجره سازی به وقوع پیوست. سیستم های شیشه و پنجره با عملکرد عالی و بازدهی بالا در حال حاضر موجودند که به طور چشم گیر و موثری مصرف انرژی را کاهش داده و از ورود منابع آلودگی صوتی و گرد و غبار به داخل ساختمان جلوگیری می نمایند. در این پنجره ها اتلاف حرارت و نشت هوا کمتر می باشد و سطوح این پنجره ها گرم تر می باشند که این امر موجب افزایش و بهبود راحتی شده و مشکل میعان را به حداقل می رساند. این پنجره ها با عملکرد بالا و عالی، دوجداره یا سه جداره، دارای فیلم های و پوشش های شفاف مخصوص بوده با فضای میانی جداره های آنها توسط گازهای ویژه پر شده است و قاب های پیشرفته و اصلاح شده دارند که تمام این ویژ گی ها سبب کاهش اتلاف حرارت از طریق پنجره ها شده و در نهایت انتقال حرارت را کاهش می دهند.